زلزله به عنوان یکی از بلایای طبیعی، هر از چند گاهی بخشی از کره زمین را به لرزه درآورده و موجب خسارات و تلفات جانی و مالی می‌شود. از آنجایی که کشور عزیزمان ایران، بر روی کمربند لرزه‌ای آلپ هیمالیا واقع شده و بیش از 90 درصد خاک آن لرزه‌ای است؛ ایمن سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله یک امر بسیار حیاتی و واجب است و می تواند خسارات و تلفات ناشی از این بلای طبیعی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
امروزه در صنعت ساختمان سازی، کشورهای پیشرفته توانسته‌اند با استفاده از مصالح و ساختارهای سبک و انعطاف پذیر خصوصا در اجزای غیر سازه‌ای، ایمنی ساختمان‌ها در برابر زلزله را چند برابر کنند. در گذشته نه چندان دور، استفاده از اجزای غیر سازه‌ای سنگین وزن، باعث افزایش نیروهای وارده از زلزله شده و تاثیر منفی در رفتار لرزه‌ای سازه‌ها داشته است؛ به طوری که در نهایت منجر به نابودی کل ساختمان می‌شود.
جهت نشان دادن اهمیت اجزای غیر سازه‌ای در هنگام وقوع زلزله، می توان به ساختمان های مسکن مهر سر پل ذهاب که پس از زلزله آبان ماه 1396 ویران و باعث ایجاد خسارات و تلفات جانی و مالی جبران ناپذیری شدند، اشاره کرد. سیستم درای وال یا ساخت و ساز خشک، یکی از روش های نوین سبک سازی اجزای غیر سازه ای به حساب می آید که باعث ایمن سازی ساختمان در برابر زلزله می شود. در ادامه با بررسی سیستم درای وال و ساختارهای آن، قصد داریم سطح آگاهی شما را در خصوص این سیستم‌ها افزایش دهیم.
ایمن سازی ساختمان در برابر زلزله با سیستم های درای وال
یکی از ساختارهای مناسب جهت اجرای اجزای غیرسازه‌ای ساختمان مانند دیوارهای داخلی و خارجی، سقف کاذب و نما، سیستم درای وال یا ساخت و ساز خشک (Drywall Systems) است. ساختار کلی این سیستم شامل صفحات روکش‌دار گچی یا صفحات مسلح سیمانی و مقاطع فولادی سبک وزن است.
در حال حاضر بیش از 90 درصد ساختمان سازی‌ها در کشورهای پیشرفته جهان با استفاده از سیستم درای وال انجام می‌شود. تجربه نشان داده است که بهره‌گیری از این سیستم در مقایسه با سایر سیستم‌ها مانند بتن مسلح یا فولاد، دارای رفتار الاستیک تحت زلزله طرح، با آسیب پذیری کمتر و کارآمدی بالاتر می باشد.
خوشبختانه این سیستم توسط مجموعه کی پلاس وارد کشور شده و تاکنون در پروژه‌های بسیار مهمی در سطح کشور با موفقیت اجرا شده است. بیمارستان نیکان غرب، هتل امیران، ورزشگاه امام رضا، هتل درویشی، مجتمع پلاتینیوم و آوا سنتر، تنها شماری از صدها پروژه موفق این مجموعه بوده است.
مزایا سبک سازی اجزای غیرسازه ای ساختمان با سیستم ساخت و ساز خشک
همانطور که گفتیم، ایران در منطقه ای لرزه خیز قرار دارد؛ از این رو بهره‌گیری از این سیستم نوین می تواند با سبک سازی ساختمان، منجر به کاهش خسارات و تلفات جانی و مالی شود. پیمانکاران و سازندگان می‌توانند با استفاده از ساختارهای خشک در اجزای غیر سازه‌ای، ایمن سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله را چند برابر کنند. از جمله مزیت‌های این سیستم نسبت به روش‌ها و مصالح دیگر، شامل موارد زیر است:
- سبک وزن: ساختارهای خشک به عنوان نوعی از مصالح ساختمانی سبک شناخته می شوند که باعث کاهش وزن کلی ساختمان و در نتیجه، بهبود عملکرد سازه در برابر نیروهای حاصل از زلزله می‌شود. این ساختارهای خشک به طور کلی شامل صفحات روکش دار گچی، صفحات مسلح سیمانی و مقاطع فولادی سبک وزن است.
- انعطاف‌پذیری: خواص انعطاف‌پذیری، این مصالح را توانمند به انطباق با حرکات و تغییرات ناشی از زلزله می‌کند که می تواند از اثرات ناشی استفاده از مصالح صلب جلوگیری کند.
- توزیع همگن نیروها: ساختارهای درای وال می‌توانند نیروهای زلزله را به صورت همگن توزیع کنند، این خاصیت می تواند مقاومت ساختمان به نسبت به این نیروها را افزایش دهد.
- سهولت تعمیرات: ساختارهای ساخت و ساز خشک به راحتی قابل تعمیر و تعویض می باشند؛ از این رو در صورت وقوع زلزله، امکان تعمیرات در سریع ترین زمان و کمترین هزینه وجود دارد.
- زیبایی و طراحی متنوع: ساختارهای درای وال در طرح‌ها و مدل‌های بسیار متنوعی تولید و عرضه می‌شوند. پیمانکاران با توجه به نیازهای فیزیکی ساختمان، می توانند از این ساختارها در طراحی و اجرای دیوارهای داخلی، سقف کاذب و دیوارهای پوششی و بنا ساختمان استفاده کنند.
مقایسه عملکرد لرزه ای دیوارهای غیر باربر
دیوارهای جداکننده گچی و میانقابی به لحاظ لرزه ای باید دارای 3 ویژگی زیر باشند:
- پایداری جانبی در برابر نیروهای عمود بر صفحه خود
- انعطاف پذیر (مزاحمتی برای حرکات جانبی سازه ایجاد نکند)
- سبک وزن
طبق نتایج حاصل از آزمایشات لرزه‌ای انجام شده بر روی دیوار جداکننده، این دیوارها دارای مزایای زیر است:
- وزن بسیار کم در مقایسه با دیوارهای بنایی
- پایداری موضعی و استحکام در برابر نیروهای زلزله
- عدم شکست انفجاری
- عدم ایجاد آوار
- رفتار میانقابی ایده‌آل با توجه به انعطاف پذیری و جزئیات اجرایی
طبق آمار دیوارهای ساخت و ساز خشک، 60 تا 90 درصد از دیوارهای معمولی، سبک وزن‌تر می باشند. عموما وزن دیوارهای بنایی غیر باربری ساختمان ها حدود 65 تا 220 کیلوگرم بر متر مربع است، این در صورتی است که با همان میزان بهره‌وری، وزن دیوارهای خشک تنها فقط حدود 25 کیلوگرم بر متر مربع است.
دیوارهای غیرباربر خشک، عملکرد بسیار مناسبی در مقابل نیروهای زلزله در امتداد عمود بر صفحه خود دارند. آزمایشات حاکی از آن است که این دیوارها در برابر شتاب‌هایی به بزرگی بیش از 5g به خوبی مقاومت دارند. لازم به ذکر است، در زلزله خیزترین مناطق ایران، حداکثر شتابg 35/0 ثبت شده است.
دیوارهای غیر باربر خشک کاملا منعطف و دارای رفتار میانقابی ایده‌آل می باشند. نصاب‌های متخصص دیوارهای خشک، با قرار دادن فاصله آزاد میان دیوار و سازه و اجرای اتصالات کشویی لغزان، دیوارها را کاملا از قاب های سازه جدا می‌نمایند؛ در این صورت، دیوارها دچار شکست انفجاری نمی‌شود.
مقایسه عملکرد لرزه ای سقف های کاذب
سقف‌های کاذب ساخت و ساز خشک سبک وزن بوده و دارای اتصالات استاندارد می باشد. آزمایش انجام شده نشان می دهد که سقف های کاذب به خوبی در برابر شتاب‌هایی به بزرگی 0.5g مقاومت و پایداری دارد.
جمع بندی
به طور کلی بهره‌گیری از سیستم درای وال یا ساخت و ساز خشک در اجزای غیر سازه‌ای ساختمان مانند دیوارهای داخلی، نمای بیرونی و سقف کاذب، می تواند خسارات حاصل از زلزله را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و باعث ایمن سازی ساختمان در برابر زلزله شود. پیمانکاران و طراحان می توانند با توجه به مزیت‌های سیستم درای وال و تنوع زیاد در ساختارهای آن، از این سیستم نوین استفاده کنند.
کی پلاس به عنوان متولی و معتبرترین تولید کننده سیستم‌های ساخت و ساز خشک در ایران، با تشکیل شبکه عاملیت گسترده در سراسر کشور، استفاده از این سیستم نوین را توسعه و گسترش بخشیده است. مشاورین کی پلاس می‌توانند با شناخت نیازهای فیزیکی ساختمان، در انتخاب ساختار مناسب، مشاوره‌های لازم را به پیمانکاران ارائه دهند.
