اصول طراحی بیمارستان ها و مراکز درمانی

بیمارستان ها و مراکز درمانی جهت بهبود وضعیت سلامتی بیماران، باید محیطی امن و آرامش بخش برای آنها فراهم کنند. طراحی بهینه بیمارستان ها با بهره‌گیری از مصالح جدید ساختمان سازی همراه با رعایت استانداردها، می تواند علاوه بر تامین آسایش فیزیکی، سبب حفظ امنیت مراجعین شود.

با توجه به وسعت، پراکندگی و پیچیدگی در طراحی مراکز درمانی، طراحی و اجرای آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. معماری این ساختمان ها باید به گونه‌ای باشد تا علاوه بر عملکرد آکوستیکی، در برابر زلزله و آتش سوزی مقاومت بالایی داشته باشد و از لحاظ طراحی (نورپردازی و رنگ اتاق ها) فضایی آرامش بخش برای افراد ایجاد کند.

با اجرای اصولی، رعایت مبانی فنی و به کارگیری ساختارها و مصالح نوین ساختمان سازی، علاوه بر بهبود کیفیت طراحی و کارایی و دستیابی به کمیت های فیزیکی مورد نیاز ساختمان، عمر مفید بنا افزایش پیدا می کند. در ادامه این مقاله از کی پلاس قصد داریم تا علاوه بر بررسی کمیت های فیزیکی مورد نیاز مراکز درمانی، با معرفی محصولات و ساختارهای مدرن ساختمان سازی، بهترین راهکارها را جهت دستیابی به کمیت های فیزیک ساختمان ارائه دهیم.

کنترل و مهار امواج صوتی

ایجاد فضایی آرام و با آسایش در بخش های مختلف محیط های درمانی مثل اتاق بستری، ICU، CCU، اتاق MRI و غیره، از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به تردد بالای مراجعین و بیماران، وجود سروصدا در فضاهایی مانند راهروها، ورودی، سالن انتظار و غیره، ممکن است سبب غیر قابل فهم شدن سیستم اعلام عمومی بیمارستان و حتی تاثیرات منفی مانند خستگی، سردرد و غیره، در مراجعین گردد.

جهت کنترل و کاهش صداهای خواسته و ناخواسته متعددی که در بیمارستان ایجاد می شود، می توان راهکارهایی را در ساختار و طراحی دکوراسیون داخلی ساختمان ها پیاده سازی کرد. از جمله این راه حل ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

راهکار: بهره گیری از پنل های آکوستیک

پنل های آکوستیک، در ساختارهای سقف کاذب و دیوارهای پوششی مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به مزیت های سقف های کاذب مشبک آکوستیک همچون کنترل و مهار صدا، فراهم سازی فضایی مناسب برای عبور اتصالات، نصب و تعمیر آسان و سریع و غیره، امروز در بسیاری از اماکن عمومی مثل بانک ها، بیمارستان ها، سالن های کنفرانس، سینماها و غیره، از این ساختار استفاده می شود.

پنل های آکوستیک کی پلاس در طرح های متنوع و مطابق با نیاز طراحان تولید می شوند. با توجه به بخش های متعدد بیمارستان، پیمانکاران و طراحان جهت کنترل و مهار صدا در هر فضا، از سقف های آکوستیک مشبک می توانند استفاده کنند. از فضای خالی بین سقف اصلی و سقف کاذب، برای عبور اتصالات و سیم کشی های مورد نیاز موجود در بیمارستان استفاده می شود.

راهکار: بهره گیری از عایق های معدنی

عایق بندی دیوارهای داخلی، انتقال صدا را بین بخش های مختلف ساختمان تا چندین برابر کاهش می دهد. با توجه به اینکه بیمارستان ها و مراکز درمانی بخش های بسیار متعددی دارند، می توان با بهره گیری از عایق معدنی، صداهای هر بخش را کنترل و مهار کرد.

همچنین با عایق بندی پوسته خارجی ساختمان، سر و صدای فضا بیرونی بیمارستان را می توان تا چندین برابر کاهش داد.

مقام سازی در برابر آتش سوزی

با توجه به حساسیت مراکز درمانی و تردد بالای پرسنل و مراجعه کنندگان، مقاوم سازی این ساختمان ها در برابر حریق از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو، محافظت از عناصر باربر سازه و دیوارهای جانبی هر بخش، جهت پایداری سازه در هنگام آتش سوزی و فراهم سازی زمان کافی برای خروج از ساختمان، الزامی است. با توجه به آیین نامه محافظت ساختمان ها در برابر حریق، دیوارهای خارجی مراکز درمانی باید تا 60 دقیقه و پلکان های داخلی و خارجی اضطراری حداقل تا 120 دقیقه در برابر آتش سوزی مقاومت داشته باشند.

با فرض مقاوم سازی اسکلت اصلی ساختمان در برابر آتش، هر بخش در بیمارستان را یک منطقه مستقل حریق محسوب می کنند که باید دارای شرایط زیر باشد:

• تمامی دیوارهای محدود به بخش هایی همچون اتاق جراحی، زایمان، ICU، بستری داخلی و غیره، باید تا 60 دقیقه در برابر آتش مقاوم باشند.
• تمامی لوله ها و کابل های برق باید به گونه ای از ساختارهای مقاوم در برابر آتش عبور کنند که درزی برای عبور آتش و دود وجود نداشته باشد.
• کلیه بازشوها در طبقات و مسیرهای قائم مانند راه پله، چاه آسانسور، داکت های تاسیساتی جزء زون های حریق محسوب می شود و باید دارای کد حریق برابر باشند.
• راهکار: پنل های گچی

جهت دستیابی به این استانداردها و جلوگیری از فرو ریختن عناصر باربر ساختمان، می‌بایست از ساختارهایی متشکل از مصالحی با قابلیت اشتغال کم استفاده کرد. پنل های گچی FR کی پلاس که حاوی الیاف شیشه می باشند مقاومت مناسبی در برابر حریق دارند. از این پنل گچی می توان در ساختارهای سقف کاذب و دیوارهای جداکننده مقاوم در برابر حریق استفاده کرد.

تعداد و ضخامت لایه های پوششی دیوار، ضخامت لایه عایق معدنی و اندازه و فواصل سازه ها با توجه به ارتفاع و کد حریق مشخص می شود. با استفاده از پنل های گچی FR کی پلاس و بهره گیری از سیستم های درای وال می توان به دیوارهایی با مقاومت 180 دقیقه در برابر حریق دستیابی پیدا کرد.

عملکرد مناسب در برابر زلزله

درمانگاه ها، بیمارستان ها و کلیه مراکز درمانی که در نجات و امداد رسانی افراد نقش مهم و موثری دارند، باید مطابق با بند ۱-۶ آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله، ساخته شوند. قابل استفاده بودن بیمارستان ها پس از وقوع زلزله، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که بهره برداری از آنها سبب کاهش تلفات و خسارات می شود.

راهکار: سبک سازی و شکل پذیری ساختمان

• سبک سازی: تمامی عناصر و ساختارهای متصل به کف، سقف و اسکلت اصلی ساختمان باید در برابر زلزله مقاوم باشند و از آسیب پذیری جلوگیری کنند؛ در غیر این صورت تخریب آنها حین زلزله، علاوه بر مسدود سازی راه های فرار ممکن است سبب آتش سوزی شود. در نتیجه باید برای کاهش خسارات، از مصالح و ساختارهای سبک وزن مثل پنل های گچی، در دیوارهای داخلی استفاده شود.
• شکل پذیری: در صورتی که دیوارهای جداکننده داخلی و دیوار نماها از سیستم های سازه ای باربر جانبی نباشند، باید به شکلی به سازه متصل شوند که محدودیتی در حرکت سازه در امتداد صفحه دیوار ایجاد نکند. اتصالات دیوارها باید توانایی انتقال نیروی زلزله ایجاد شده از دیوار به سازه اصلی را داشته باشد. جهت دستیابی به این استاندارد، بهتر است دیوارهای داخلی سبک وزن و انعطاف پذیر باشد.

نحوه نورپردازی و رنگ بندی اتاق ها

به طور کلی مراجعه به مراکز درمانی و زیبایی مانند بیمارستان ها و کلینیک ها، عموما برای افراد دلهره آور و استرس زا است. از این رو، طراحی دکوراسیون و معماری داخلی این اماکن باید به گونه ای باشد که فضایی آرامش بخش برای مراجعین و بیماران فراهم کند. نحوه صحیح نورپردازی و رنگ اتاق ها می تواند به بهبود شرایط و وضعیت بیماران کمک کرده و بر روی روحیه آنها تاثیرات مثبتی داشته باشد. از این رو متناسب با هر بخش و فضا در بیمارستان، از رنگ مناسبی در طراحی دکوراسیون داخلی استفاده می شود.

به عنوان مثال، در اتاق بیماران جهت کاهش استرس فرد و همراهان، عموما از رنگ های روشن و ملایم استفاده می شود. با توجه به اینکه بیماران ممکن است تا چند روز در این اتاق بستری بمانند، شرایط نورپردازی باید به گونه ای باشد که فرد دچار استرس و افسردگی نشود.

جمع بندی

مراکز درمانی، درمانگاه ها و بیمارستان ها از جمله ساختمان های حیاتی و پر اهمیت می باشند که در ساخت و طراحی آنها باید تمامی الزامات و استانداردهای مورد نیاز رعایت شود. کی پلاس به عنوان نخستین و معتبرترین تولید کننده سیستم های ساخت و ساز خشک در ایران، با تولید محصولات و ساختارهای نوین سبک وزن و انعطاف پذیر، توانسته  مصالح مورد نیاز بسیاری از پروژه های اجرایی کشور را تامین کند.

مجموعه کی پلاس با تولید محصولاتی همچون پنل های گچی FR، عایق معدنی و پنل های آکوستیک و اجرای ساختارهایی همچون سقف کاذب آکوستیک و دیوار جداکننده و پوششی، توانسته علاوه بر رعایت استانداردها و آیین نامه های ساخت و ساز کشور، به الزامات مورد نیاز طراحی مراکز درمانی دستیابی پیدا کند . این مجموعه در ساخت و ساز بسیاری از پروژه های درمانی کشور همکاری داشته است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد: